شعاع یونی چیست ؟

برای تعریف شعاع یونی :

فاصله بین دو یون مجاور در یک بلور را می توان با استفاده از روش پراش پرتو ایکس .تعیین کرد.برای بیشتر بلور ها این فاصله .مجموعه شعاع های یک کاتیون و یک انیون مجاور است.تعیین سهم هر یک از دو یون,یعنی تسهیم این طول به نحوی که شعاع هر یون قابل تعیین باشد اسان نیست.

یکی از راهای حل این مساله برسی بلور ترکیبی مثل لیتیم یدید است که کاتیون خیلی کوچک و انیون خیلی بزرگ دارد.می توان پذیرفت که یون های- I در بلور Lit انقدر بزرگ هستند که سطح بیرونی انها با هم در تماس است.بر این اساس فاصله بین دو یون -I دو برابر شعاع -I خواهد بود.

 ۴۳۲pm/۲=216pm = شعاع  ^–I

در بیشتر بلور ها انیونها با یکدیگر در تماس نیستند.

پس از انکه شعاع یونی -I تعیین شد شعاع یون های دیگر را می توان می توان محاسبه کرد. اگر فاصله بین مرکز یونهای -I و +K را اندازه گیری کنیم.شعاع+K با کم کردن شعاع -I از فاصله انیون تا مرکز محاسبه می شود.(اd )

   شعاع -I + شعاع ⁺K = اd

  216pm   +شعاع ⁺349pm= K

 ۱۳۳pm=شعاع⁺K

یون مثبت هر اتمی همواره کوچکتر از خود اتم است.شعاع اتم K برابر ۲۰۳pm  و شعاع یون +K برابر ۱۳۳pm است.در تشکیل یون +K از دست رفتن یک الکترون به معنای از دست رفتن تمام پوسته ۴=n اتم k است . علاوه بر این در یک یون مثبت تعداد پروتون ها از تعداد الکترون ها بیشتر است و الکترون های یون مثبت بیشتر به طرف هسته کشیده می شوند.به دلایل مشابه, یک یون +۲ بزرگتر از یون +۳ مربوط است.مثلا

 ۶۰pm = شعاع ³⁺Fe

 75pm=شعاع^+۲ Fe

 117pm=شعاع Fe

 یک یون منفی همواره بزرگتر از اتمی است که از ان به وجود می اید.شعاع اتمی Cl برابر ۹۹pm و شعاع یونی -Cl برابر 181pm است. در تشکیل یون -Cl افزایش یک الکترون سبب افزایش دافعه متقابل الکترون ها می شود و تراز والانس منبسط می گردد.

به زبان روان هس کم :

شعاع اتمي بعد از ايجاد يك يون يا تشكيل پيوند يوني رو شعاع يوني ميگيم . به طور كلي يعني همون وضعيتي كه براي شعاع اتمي داريم. براي شعاع يوني هم داريم البته بايد دقت كنيد كه اتم ها در هنگام تشكيل پيوند يوني اندازه هاي مختلفي دارند ، چون يك اتم كاتيون و ديگري انيون هست، پس در نتيجه تعداد الكترون هاشون تغییر كرده و به همين خاطر شعاع يونيشون هم عوض ميشه . اين هم مشخصه كه شعاع يوني انيون از شعاع يوني كاتيون بيشتره چون در حقيقت تعداد الكترون هاش بيشتر است.راي اندازه گيري شعاع يوني هم بايد فاصله بين دوتا هسته رو به اندازه ي اتم تقسيم كنيم ، پس طبيعتا اين رو هم ميفهميم كه هر چقدر اندازه اتم بزرگ تر باشه شعاعش هم بيشتر ميشه!