شعاع اتمی چیست ؟

شعاع اتمی (Atomic Radius ) یک عنصر شیمیایی معیاری برای اندازه‌گیری اندازهٔ اتم است که عموماً فاصلهٔ میانگین هسته تا مرز ابر الکترونی در نظر گرفته می‌شود. الکترون ها  در محدوده‌هایی حرکت می‌کنند که شبیه ابر به نظر می‌رسند. همین نشان دهندهٔ دشواری اندازه‌گیری شعاع اتمی خواهد بود، زیرا این مرز مشخص نیست.

از این رو تعاریف متفاوتی از شعاع اتمی وجود دارد که سه مورد پراستفادهٔ آن عبارتند از شعاع واندروالسی، شعاع یونی و شعاع کووالانسی. بسته به تعریف، این عبارت می‌تواند در مورد اتم‌های منفرد، اتم‌های ماده چگال ، مولکول‌های دارای پیوند کووالانسی، مولکول‌های یونیزه شده یا برانگیخنه بکار رود و اندازهٔ آن می‌تواند به‌طور تجربی اندازه‌گیری شود یا توسط مدل‌های نظری محاسبه شود.

شعاع اتمی به طور معمول به صورت فاصله از هسته اتم  تا خارجی‌ترین اوربیتال الکنرونی تعریف می‌شود. در بیانی ساده‌تر، شعاع اتمی را می‌توان مشابه با شعاع یک دایره تعریف کرد. در این تعریف، مرکز دایره ، هسته و لبه خارجی آن، خارجی‌ترین اوربیتال الکترونی خواهد بود. زمانی که در جدول تناوبی از چپ به راست یا در هر گروه از بالا به پایین حرکت کنیم، می‌توانیم روندهای معمول شعاع اتمی را در جدول تناوبی پیدا کنیم که البته به کمک حفظ کردن جدول تناوبی، این فرآیند، ساده‌تر نیز خواهد بود.

اصلا به زبان خیلی ساده و روان تر تیم هس کم  :
شعاع اتمي يك عنصر شيميايي رو ميتونيم به صورت كلي اينجوري بگيم كه : از فاصله مركز هسته يا قلب هر هسته ي اتم رو تا بيروني ترين لايه و پوسته الكتروني يا همون مدار الكترون رو  شعاع اتمي میگیم. از اونجايي كه مرز ماهيت و حالت فيزيكي هرگز كاملا مشخص نيست و ثابت نميمونه تعاريف بيشتري از شعاع اتمي رو ميتونيم داشته باشيم كه هر تعريف بسته به نوع پيوند شيميايي و نحوه اندازه گيري شعاع متفاوت هست.

شعاع اتمي به طور كلي قابل پيش بيني است كه در جدول تناوبي در هر دوره يا همون رديف از فلزات قليايي تا گازهاي نجيب،از سمت چپ به راست كاهش و در هر گروه یا ستون، از بالا به پايين افزايش پيدا ميكنه كه اين تعريفي از تئوري پيوسته الكترون اتم است . از اونجايي كه حد فاصله ي مدار هاي الكتروني همگي به يك اتم منتهي ميشوند، ميتونيم شعاع اتمي رو اينطور هم تعريف كنيم كه شعاع اتمي نصف فاصله ي هسته هاي دو تا اتم با پيوند هاي يكسان است كه اين اندازه بر حسب پيكومتر اندازه گيري ميشه .شعاع اتمي به ما كمك ميكنه تا خيلي از رفتار ها و خصوصيت هاي اتم و حتي شيوه واكنش و اكتيويته عنصر رو درك كنيم .چون هر چقدر شعاع اتمي بيشتر بشه بار موثر هسته كم تر ميشه