لئوناردو داوینچی تا به امروز به دلیل نوآوری در زمینه های مختلف هنر و علوم مشهور است. اکنون، تحلیلهای جدید منتشر شده در مجله انجمن شیمی آمریکا نشان میدهد که ذوق او برای آزمایش حتی به لایههای پایه زیر نقاشیهایش نیز کشیده شده است. با کمال تعجب، نمونههایی از “مونالیزا” و “شام آخر “ نشان میدهد که او با اکسید سرب (II) آزمایش کرده است که باعث شده ترکیبی نادر به نام پلوموناکریت در زیر آثار هنری او شکل بگیرد.
هاله ای از رمز و راز رنگ ها و رنگدانه های استودیو داوینچی را احاطه کرده است و دانشمندان را به جست و جوی نوشته ها و آثار هنری او برای جستجوی سرنخ ها سوق داده است. بسیاری از نقاشیهای اوایل دهه 1500، از جمله «مونالیزا»، روی صفحات چوبی نقاشی شده بودند که قبل از افزودن رنگ های اصلی نقاشی، باید یک «لایه خاکی» ضخیم از رنگ روی آنها گذاشته شود. دانشمندان دریافتهاند در حالی که سایر هنرمندان معمولاً از ژسو استفاده میکردند، داوینچی با گذاشتن لایههای ضخیم رنگدانه سفید سرب و تزریق روغن خود با اکسید سرب (II)، رنگدانه نارنجی که خاصیت خشککنندگی خاصی را به رنگ اصلی و نقاشی ها می داد آزمایش کرد. او از تکنیک مشابهی بر روی لایه زیررین تابلو “شام آخر” استفاده کرد انحراف از تکنیک سنتی و نقاشی دیواری که در آن زمان استفاده می شد. برای بررسی بیشتر این لایههای منحصر به فرد، ویکتور گونزالس و همکارانش میخواستند تکنیکهای تحلیلی بهروز و با وضوح بالا را در نمونههای کوچک این دو نقاشی اعمال کنند.
این تیم تجزیه و تحلیل های خود را بر روی یک “ریزنمونه” کوچک که قبلا از گوشه پنهان “مونالیزا” به دست آمده بود، و همچنین 17 میکرونمونه به دست آمده از سطح “شام آخر” انجام دادند. با استفاده از پراش اشعه ایکس و تکنیکهای طیفسنجی فروسرخ، آنها تشخیص دادند که لایههای زمینی این آثار هنری نه تنها حاوی روغن و سفید سرب هستند، بلکه ترکیب سرب بسیار کمیابتری نیز دارند: پلوموناکریت (Pb5 ( CO3 ) O(OH) 2 ). این ماده قبلاً در نقاشی های رنسانس ایتالیا کشف نشده بود، اگرچه در نقاشی های بعدی رامبراند در دهه 1600 یافت شد. پلمبوناکریت فقط در شرایط قلیایی پایدار است و نشان می دهد که از واکنش بین روغن و اکسید سرب (II) (PbO) تشکیل شده است. دانه های دست نخورده PbO نیز در بیشتر نمونه های گرفته شده از «شام آخر» یافت شد.
در حالی که نقاشان برای کمک به خشک شدن رنگدانه ها اکسیدهای سرب را به رنگدانه ها اضافه می کردند، این تکنیک برای نقاشی های زمان داوینچی به صورت تجربی ثابت نشده است. در واقع، هنگامی که محققان در نوشتههای او جستجو کردند، تنها شواهدی که از PbO یافتند مربوط به داروهای پوست و مو بود که کاملاً سمی است. اگرچه او ممکن است آن را یادداشت نکرده باشد، اما این نتایج نشان می دهد که اکسیدهای سرب باید در پالت استاد قدیمی جای داشته باشند و ممکن است به خلق شاهکارهایی که امروزه می شناسیم کمک کرده باشند.
.Materials provided by American Chemical Society. Note: Content may be edited for style and length